در چهارمین نشست از سلسله نشست های «پژوهش و تمدن نوین اسلامی» که به مناسبت نکوداشت هفته پژوهش به همت معاونت پژوهش حوزه های علمیه و با همکاری پژوهشگاه ها و موسسات مختلفی در هفته ی جاری در مدرسه فیضیه در حال برگزاری است، چند تن از اعضای اجرایی و هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) به ایراد سخنرانی و ارائه گزارش عملکرد این پژوهشگاه پرداختند.
در ابتدای جلسه حجت الاسلام والمسلمین احمد حسین شریفی عنوان کرد: یکی از اهداف مهم نظام های آموزشی دنیا پرورش پژوهشگر است و فراوانی پژوهشگران تربیت شده در یک نظام آموزشی، از نشانه های موفقیت آن نظام است.
وی افزود: کم رونقی پژوهش در یک مرکز علمی، آرام آرام به کم رونقی علمی و بی اعتباری آن مرکز کشیده می شود، به همین دلیل ما نیازمند به پژوهش های گسترده هستیم.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: پژوهش و آموزش در یک رابطه علت و معلولی با یکدیگر در ارتباط هستند.
حجت الاسلام والمسلمین شریفی با اشاره به کارنامه پژوهشی حوزه تا قبل از انقلاب ادامه داد: علی رغم تمام محدودیت ها، عمیق ترین پژوهش ها در طول تاریخ انقلاب در دوره قبل از انقلاب انجام شده و هزاران پژوهش در بخش های مختلف نگاشته شده که وسائل الشیعه، المیزان و غیره از شاهکارهای علمی و پژوهشی آن دوران به شمار می آید.
وی تاکید کرد: در زمینه روش شناسی حوزه های علمیه روش های استنباط، تولید علم و کشف آموزه های دینی را به کار برده اند که در نوع خود خاص است، البته امروز نیازمند روش های نوین و تحول در زمینه روش شناختی در حوزه های علمیه هستیم که باید با تکیه بر بنیان های اسلامی صورت گیرد.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) مطرح کرد: اولین نشریه علمی در ایران در سال 1317 در حوزه دارویی نوشته شد، اولین نشریه در حوزه علوم اسلامی نیز در سال 1373 با عنوان درس هایی در مکتب اسلام با ابتکار حضرات آیات مکارم شیرازی، نوری همدانی و سبحانی به نگارش درآمد.
حجت الاسلام والمسلمین شریفی اضافه کرد: ورود حوزه در قبل از انقلاب به عرصه پژوهش کمرنگ بود، در عصر بعد از انقلاب فقط در موسسه امام خمینی(ره) 12 نشریه علمی پژوهشی با بالاترین استانداردها منتشر می شود، شش نشریه علمی ترویجی و یک نشریه به زبان انگلیسی نیز در این موسسه چاپ می شود.
وی بیان کرد: در گذشته هر سه روز و نیم یک کتاب جدید در موسسه امام خمینی(ره) انجام می شد، در حال حاضر به دلیل مشکلات بودجه این این زمان کمی افزایش یافته است.
انتظار پیشرفت پژوهش در حوزه انقلابی فراتر از این است
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه انتظارات پژوهشی در حوزه انقلابی این نیست، خاطرنشان کرد: جامعه شناسان نهاد های ازدواج و خانواده، سیاست، اقتصاد، تعلیم و تربیت و دین و مذهب را از نهادهای بنیادی تشکیل جامعه می دانند، اما انقلاب اسلامی دین و مذهب را دارای خاصیت فرانهادی معرفی کرد.
حجت الاسلام والمسلمین شریفی با ذکر مطلبی در جلد پنج صحیفه نور ادامه داد: امام(ره) در سوال خبرنگاری که در نوفل لوشاتو درباره جایگزین رژیم شاه، فرمودند که جایگزین ما همان چیزی است که در قرآن آمده و ریشه آن اصل توحید است.
وی تاکید کرد: طبق بیان امام راحل انقلاب در پی این بود با استناد به توحید نظام اسلامی را راه اندازی کند، این نشان می دهد ایشان انقلاب را بر اساس یک نگاه جامع و فرانهادی به اسلام شکل داده است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) مطرح کرد: پاسخ امام به یک خبرنگار دیگر خارجی این بود که ما چارچوب جدیدی جدا از تمام اصول جهانی برای انقلاب ساخته ایم که در آن عدل و مبارزه با ظلم را نشانه گرفته ایم.
حجت الاسلام والمسلمین شریفی اضافه کرد: امام(ره) بیان می کرد که امید است ساختمان سازمان ملل و دیگر نهادهای بین المللی بر بنیاد عدالت و ظلم ستیزی بنا شود.
وی بیان کرد: حوزه انقلابی با نگاه فرانهادی به دین به دنبال نشان دادن کارآمدی آن در تمام ابعاد زندگی انسانی بوده و برای این کار نیاز به جهاد وجود دارد.
حوزه نسبت به تولید علوم انسانی اسلامی مبادرت ورزد
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: با توجه به جامعیت اسلام، منظور از اقامه اسلام یعنی تحقق آن در زندگی اجتماعی و فردی بوده که ضرورت های پژوهشی دارد.
حجت الاسلام والمسلمین شریفی ادامه داد: برای این منظور باید ابعاد اجتماعی دین فهم شود، تولید علوم انسانی اسلامی از دیگر ضروریات بوده که متاسفانه خوراک علوم انسانی در جامعه ما نظریات غربی است و بیشترین انتظار از حوزه این است که بتواند علوم انسانی اسلامی را تولید کند.
وی تاکید کرد: عرضه متناسب الگوهای زیست انسانی از دیگر وظایف حوزه علمیه بوده و امروز غرب از مدل های سبک زندگی لیبرالیستی کوتاه نمی آید؛ جورج بوش پس از حادثه 11 سپتامبر خطاب به خبرنگاران گفت که سبک زندگی آمریکایی موردتعرض قرار گرفته و این نشان دهنده اهمیت مقول سبک زندگی در نگاه غربی ها است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) مطرح کرد: پژوهش در حوزه های بنیان های نظری دین نیز از دیگر ضرورت ها بوده ما در این قسمت باید با قوت ورود کرده و جهان بینی اسلامی را عرضه کنیم.
حوزه نیازمند الغدیرهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است
حجت الاسلام والمسلمین شریفی اضافه کرد: انقلاب نیاز به تدوین الغدیرهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارد، امروز این نیاز در حوزه بسیار جدی است.
وی تقویت نگاه جامع به دین را از دیگر ضروریات حوزه دانست و بیان کرد: امام خمینی(ره) از نگاه تک بعدی به دین گلایه جدی داشتند و آن را فاجعه می دانستند؛ در نگاه های امام در عرصه های مختلف فقهی تنازعی را نمی بینیم و این به دلیل نگاه جامع ایشان به دین است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: طلاق، بی بندوباری های جنسی و اخلاق، فضای مجازی و غیره از آسیب های جدی امروز جامعه اسلامی بوده و حوزه باید با کار پژوهشی عمیق برای عرضه مدل اسلام در حل این مشکلات اقدام کند.
حجت الاسلام والمسلمین شریفی با اشاره به مسائل بی اولویت در پژوهش ها ادامه داد: در شرایطی که ما نیازمند حل مسائل جدی تر هستیم، طرح سوال های بی مورد و فاقد اولویت به هیچ وجه کار ما را جلو نمی برد.
در ادامه این جلسه حجت الاسلام والمسلمین محمد بهمنی عنوان کرد: ابتدا کارهای ما در یک اتاق انجام می شد، اما در سال 74 با حمایت رهبر معظم انقلاب، موسسه امام خمینی(ره) با هدف تولید دانش انسانی اسلامی تاسیس شد.
وی افزود: سوالات پیرامون اداره جامعه را غربی ها با رویکرد سکولاریسم پاسخ داده اند، موسسه امام خمینی(ره) در پی پاسخ به این مسائل با رویکرد اسلام بود.
مدیر انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) این موسسه را یک نهاد “حوزه بنیان” دانست و گفت: نخستین مجموعه حوزوی که تخصص هایی را در پاسخگویی به نیاز حکومت با زبان جدید در اختیار طلاب قرار داده است، این موسسه بوده است.
حجت الاسلام والمسلمین بهمنی اظهار داشت: نخستین و مهمترین محصول موسسه امام خمینی(ره) تربیت نیروی انسانی توانمند و باسواد حوزوی با دانش موردنیاز بوده است.
وی با اشاره به نتایج فعالیت های این موسسه ادامه داد: بیش از هزار و 740 عنوان کتاب، صدها کتاب دانشگاهی و درسی و آثار بسیاری در این مجموعه به چاپ رسیده است.
مدیر انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تاکید کرد: کتب تدوین شده در این موسسه در قالب درسی و غیردرسی چاپ شده است.
حجت الاسلام والمسلمین بهمنی ادامه داد: 22 نشریه در موسسه امام خمینی(ره) تولید می شود که 12 نشریه علمی پژوهشی، شش مجله ترویجی، یک مجله انگلیسی زبان، یک مجله عمومی، یک مجله برای جوانان، و یک نشریه برای نوجوانان
وی تصریح کرد: بیش از 5 هزار مقاله علمی پژوهشی توسط اساتید این موسسه نوشته شده و در باب کتب غیردرسی یکی از مراکز خوشنام در عرصه تولیدات علمی بوده است.
مدیر انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: در موسسه امام خمینی(ره) نشست ها و همایش ها در سطوح مختلف برگزار شده است، 11همایش بین المللی، 25 همایش ملی و 90 همایش استانی در این موسسه برگزار شده و بعضی از این همایش ها در مرز دانش جهانی در علوم انسانی بوده است.
حجت الاسلام والمسلمین بهمنی اظهار داشت: یکی دیگر از برکات موسسه امام خمینی(ره) این بوده که در سال 78 و پس از چهار سال از تاسیس آن، مرکز مشاوره تاسیس شد.
وی ادامه داد: ما در جامعه دینی نمی توانیم به روانشناس هایی که از روش های غربی استفاده می کنند مراجعه کنیم، امام می فرماید فقه برنامه زندگی از گهواره تا گور است.
مدیر انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تاکید کرد: اسلام در روانشناسی و اقتصاد و تمام ابعاد زندگی بشر حرف برای گفتن دارد و وقتی چنین ظرفیتی در دین وجود دارد، نباید به آموزه های غربی مراجعه کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین بهمنی ادامه داد: امروز انجمن های علمی حوزه های علمیه، بیش از 1500 نفر دانش آموخته دارد، در مرکز مشاوره این موسسه بیش از 120 بروشور و فلش کارت تهیه شده است.
وی تصریح کرد: مرکز دائره المعارف علوم عقلی از مراکز وابسته به موسسه امام خمینی(ره) بوده و امروز بسیاری از مراکز مختلف دانشگاهی از شیوه های دانشنامه نگاری این مرکز استفاده می کنند.
مدیر انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: سایت جامع علوم اسلامی عقلی به زودی بارگزاری خواهد شد و در قالب زبان های فارسی، عربی و انگلیسی اداره می شود.
حجت الاسلام والمسلمین بهمنی اظهار داشت: بعد از دوره اصلاحات هجمه های بسیاری متوجه اندیشه های دینی شد، با تاکید آیت الله مصباح یزدی مجموعه دینی، علمی و پژوهشی با بنیادهای اندیشه اسلامی تشکیل شده که در مقابل این هجمه ها به پاسخگویی می پردازد.
