به گزارش اداره اطلاع رسانی معاونت پژوهش حوزه، «نیازسنجی پژوهشی دانش های حوزوی» یکی از برنامه های دفتر مطالعات پژوهشی است که توسط گروه نیازسنجی پژوهش در حال پیگیری است، در این راستا مصاحبه با بزرگان حوزه در دستور کار این گروه قرار گرفته است، مصاحبه زیر با حجت الاسلام و المسلمین آقانظری رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه انجام شده است.
به عنوان اولین سوال لطفا بفرمائید برای ترسیم هندسه مسایل دینی چه راه کارهایی را پیشنهاد می کنید؟
باید پیکره حوزه را حساس کنیم و درنتیجه مطالبه عمومی را شکل بدهیم که به دنبال آن اساتید و شخصیت های حوزه در واقع احساس کنند که می باید به این مسایل توجه داشته باشند.
سمینارهایی چند ساعته جهت روشن شدن موضوع برگزار شود، همچنین نشست ها و جلسات ناظر به اولویت‌های پژوهشی باید جهت داده شود. مثلاَ در نیازسنجی پژوهشی اقتصاد، انجمن علمی اقتصاد فعال شود و محتوا را تهیه کند و از آن طرف فراخوانی کنید که طلاب و اساتید بیایند. انجمن جامعه شناسی بیاید عوارض فرهنگی آسیب‌های اجتماعی را مشخص کند. از این طریق به آنها خط داده می‌شود که مسأله اصلی ما این است. و نیاز فعلی کشور و جهان اسلام وارد حوزه شده و برای آنها دغدغه می‌شود. باید همه انجمن‌های علمی فعال شوند و برنامه ریزی کنند. توجه شود که حضور طلاب در این نشست‌ها (برای شناخت مسایل جهان اسلام) لازم است، این که دنیا به چه چیزهایی نیاز دارد نه در مکاسب هست و نه در رسائل و نه درس خارج. در نیازسنجی اقتصاد مثلاً به مسایل بانکداری توجه شده و به آن طلبه ای که قصد دارددر حوزه راجع به بانکداری کارکند به او گفته شود که این موضوعات نسبت به بانک مطرح است، اینها مسایلی است که روی زمین نیاز است که آشنایی داشته باشیم.
به نظر حضرتعالی آیا این نشست‌ها باید برای عموم طلاب برگزار شود؟
برای طلابی که دوره سطح را می خوانند و آماده می شوند برای نگارش پایان نامه سطح 3 یا رساله سطح 4 باید ذهنشان به مسایل واقعی آشنا شود. این نیازهای واقعی وقتی به طلاب گفته می شود آنها هم در منابر همین مسایل مهم را به مردم می‌گویند مثلاً به عوارض موبایل-اینترنت و سایر آسیب های اجتماعی فرهنگی که شما از طریق نیازسنجی آنها را شناسایی کردید و دریک فرایند دیگر آن مسایل پژوهش شد. نتیجه می‌گیریم که نیازسنجی پژوهشی مسایل تبلیغی هم لازم داریم.
برای شناسایی نیازها؛ اگر بخواهیم از سنت های اصیل حوزه منحرف نشویم و از طرفی از ابزار جدید نیز استفاده شود چه راه کارهایی را پیشنهاد می کنید؟
– باید تشویق کنید براساس سنت سلف پژوهش شود. این ظرفیت پایان نامه‌ها و رساله ها را قدر بدانید و هدایت کنید این ظرفیت را. مثلاً قبلا این طور بود که من اگر احساس می کردم در مورد حضرت جواد علیه السلام کتاب کم است می‌رفتم کتاب می‌نوشتم و پژوهش و چاپ می‌کردم.
قبلا اینطور بوده ،مثلاً در نگارش تفسیر قرآن باید از همه عمرش هزینه می‌کرد تا کار را به پایان برساند ولی الان شما روبرو هستید با چندین هزار طلبه، باید اینها را سامان بدهید. هم به متون سلف توجه شود و ناظر به مسایل سابق باشد و هم به مسایل جدید نگاه کنید. شهید مطهری(ره) هنرش این بود که از گفتار گذشتگان راه حل مسایل جدید را در می آورد.
متون سلف خیلی می‌تواند کمک کند. وقتی مراجعه می‌کنید به بحث های سلف می بیند که یک سری بحث هایی هست که در آن زمان به دلایلی از جمله عدم نیاز آن زمان کار نشده اما جهت هایی داده شده که با تلفیق آن به مسایل جدید می‌توان هم آن متون و دانش‌های مربوط را توسعه داد و هم از طریق الهامی که از متن گرفتیم مسایل کاربردی جامعه را حل نمود.
در مرحلۀ امکان سنجی پروژه های تحقیقاتی بعد از این که آثار تولید شد چگونه و از چه طریقی این نیازها به موقع اجرا شود؟
معاونت پژوهش و آموزش در تعامل با هم می توانند در اجرایی شدن این پروژه ها کمک کنند. اگر چه برخی از موضوعات ممکن است قبلاً پژوهش شده باشند. اما صرف تدوین یک یا چند مقاله و یا پایان نامه به معنی این نیست که آن مسایل حل شده باشد. بنابراین دراین تعامل می‌توان به یک درک مشترک برای اجرایی شدن عناوین اولویت‌ها رسید.
دستگاهای نظام( مجلس، قوه قضاییه و وزارت خانه ها) که نیازهای دستگاه های مربوط در این نیازسنجی ها منعکس شده چه وظیفه‌ای دارند؟
معاونت پژوهش باید با این دستگاه ها مرتبط شود و توجیه کند و ازاین طریق می توانید آن ها را فعال کنید.
