احیای سنت تقریر نویسی در حوزه های علمیه

حجت الاسلام والمسلمین محمد صالح مازنی در جمع کارشناسان مدیریت ترویج پژوهش در مورد سنت تقریر نویسی توضیح داد: یکی از سنت‌ها در نظام آموزشی و پژوهشی حوزه‌های علمیه،  سنت تقریرنویسی است.  تقریرنویسی اگر چه در مقاطع مختلف تحصیلی دنبال می‌شود اما مهترین مقطع آن  مربوط به دروس خارج فقه و اصول است. این سنت در حوزه‌های علمیه، به دوشیوه شفاهی و مکتوب سابقه دارد.

وی افزود: دلایلی نظیر تعدد درس‌ها و کثرت اشتغالات جانبی طلبه، باعث کم‌رونق شدن بازار تقریر نویسی شده است.

مدیر ترویج پژوهش اظهار داشت: در راستا احیای سنت تقریر نویسی، ویراست نخست شیوه نامه تقریرنویسی تدوین شده است که در آن روش نگارش تقریر نویسی اصلاح شده و در سه نوعِ تلخیص محور، محتوا محور و پژوهش محور پیشنهاد شده است.

وی با تشریح این سه شیوه تقریر نویسی، توضیح داد: در تقریر تلخیص محور، طلبۀ درس خارج، خلاصه نظرات تحقیقی درس استاد را به صورت مکتوب و مستند ارائه می‌کند. این نوع از تلخیص حداکثر در سه صفحه برای هر موضوع یا مسأله درسی تدوین می‌شود.

در تقریر نوع دوم، که محتوا محور است نظرات تحقیقی استاد در درس خارج( با رعایت اصل امانت داری) توسط طلبه تدوین می‌شود. در این نوع تقریر علاوه بر نگارش درس، مستندات آیات ، روایات و نقل اقوال و مناقشات علمای سلف یا معاصر درج می‌شود.

تقریر نوع سوم، تقریر پژوهش  محور یا انتقادی مهمترین نوع تقریر نویسی است و  با روش اجتهادی  نوشته می‌شود، لذا شاگرد،  نظرات تحقیقی درس استاد  را  با روش اجتهادی و فقاهتی تقریر می‌کند که با یکی از مصادیق پژوهش( نظیرِ تولید نظریه، اصلاح نظریه، تکمیل نظریه، ارتقای نظریه، نقد نظریه، دفاع از نظریه، ارائه کاربرد جدید برای نظریه و تولید پرسش‌های جدید برای نظریه)همراه است.

مدیر ترویج پژوهش در مورد تحقیق پژوهش محور اشاره کرد: در این نوع تقریر، به نظرات استاد بسنده نمی‌شود بلکه طلبه به عنوان یک عنصر فعال و اثر بخش به نقد و بررسی نظرات استاد می پردازد.

مازنی تصریح کرد: به غیر از سه شیوه ذکر شده تقریر نویسی، تقریرات شفاهی هم در دستور کار ما قرار دارد که در گذشته به آن معید گفته می شد و برابر این نوع تقریر فضلای زبده ونخبه درس پس از کلاس درس را برای  سایر طلاب اعاده می کردند.

وی افزود: تلاش ما تولید محتواهای پژوهشی درس خارج  و عرضه آن به جامعه علمی با استفاده از فن‌آوری‌های نوین ارتباطی است که بدین منظور سامانه‌ای تحت عنوان سامانه تقریر نویسی درحال طراحی است.