نشست هم اندیشی مسئولان و معاونان پژوهشی واحدهای علمی حوزوی برگزار شد

آیت الله اعرافی  در جلسه هم اندیشی مسئولان پژوهشی واحدهای علمی حوزه که در سالن اجتماعات انجمن های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد، گفت: امروز در شرایط بسیار سخت از نظر بودجه های عمرانی، پژوهش و … قرار داریم و در این روزگار سخت، مسئولیت ها سنگین است و رسالت در این میان، کارهای جهادی است.

مدیر حوزه های علمیه ادامه داد: در این مدت طرح هایی در حوزه صورت گرفته ازجمله آن، طراحی سند چشم انداز، طراحی 20 سند جامع، ارائه اولین برنامه 5 ساله برای حوزه های علمیه در آینده نزدیک، طراحی منشور مدیریت حوزه، طراحی کار ویژه روحانیت در 4 گروه در 200 عنوان، طرح آمایش، طرح درختواره رشته های حوزه های علمیه، طرح سطح 5 حوزه، راه اندازی مهارت افزایی، واگذاری پایان نامه ها به مراکز علمی و مؤسسات، راه اندازی وقف و منابع پایدار برای حوزه، طرح نظام کمک هزینه هدفمند در عناوین تحصیلی، استاد آزاد حوزه، محقق آزاد حوزه و هجرت به شهرها و روستاها، طرح رتبه بندی در علوم انسانی، فقه معاصر، شورای اعطاء و گسترش و ده ها طرح دیگر که بعضی در حال اجرا و برخی درحال نهایی شدن است.

مدیر حوزه های علمیه با بیان این که برای رشد علمی حوزه های علمیه شهرستان ها، سال گذشته به 17 استان سفر کردم، اظهار داشت: در این رابطه چند درس خارج راه اندازی شد و برگزاری رشته های تخصصی و آزمون به مدارس علمیه شهرستان ها واگذار شده است.

وی افزود: یکی دیگر از طرح ها، مطالعات راهبردی و حوزه انقلابی است و در این رابطه هم فعالیت های جدی شده، حوزه انقلابی، حوزه پاسخگو است و سعی این است حوزه به این نقش برسد.

امام جمعه قم بر توجه بیشتر مسئولین نهادهای حوزه به شورای هماهنگی تأکید کرد و اظهار داشت: این شورا بسیار مهم است و برکات زیادی داشته است.

آیت الله اعرافی افزود: لازم است حوزه به نیازهای روز پاسخ گو باشد و نیاز سنجی کند؛ در این رابطه، تأکید این است که پرسش های روز و نظام پاسخ داده شود.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه گفت: یکی از رسالت های حوزه، انتقال مفاهیم و تولیدات خود به دنیا و مراکز علمی جهان است. دراین رابطه جامعه المصطفی(ص) براساس وظیفه خود، کارهایی  را انجام می دهد و لازم است شورای هماهنگی حوزه در رابطه ارائه تولیدات با مراکز علمی، به طرحی برسد.

امام جمعه قم ادامه داد: موضوع دیگر ارتباط حوزه با دستگاه ها و نهادهای نظام و انقلاب است. در این رابطه هم، طرح هایی اجرا می شود که بتواند کارها را سامان دهد.

مدیر حوزه های علمیه افزود: برای این که بتوان نظام سنتی پژوهشی حوزه را با نظام های جدید پژوهشی آمیخته کرد و چیز نو و بدیل تحویل داد، باید طرح و الگوی پژوهشی مناسب و نویی ارائه کنیم.

وی به آزادی طلبه در انتخاب استاد و درس اشاره کرد و اظهار داشت: تولیدات علمی منسجم در علوم انسانی ارائه نشده، الان هزار و 200 اثر ممتاز در حوزه علوم انسانی از مراکز مختلف پژوهشی و علمی حوزه جمع آوری شده و این کار در حال تداوم است، برای فعالیت بهتر لازم است بانک اطلاعاتی نظام جامع علوم انسانی شکل گیرد تا شاهد رشد آثار در علوم انسانی باشیم.

آیت الله اعرافی بابیان این که همایش «کتاب سال حوزه» آیینه تمام نمای عملکرد حوزه است، گفت: برای فعالیت بهتر نیاز است همایش کتاب سال، سال به سال ارتقاء پیدا کند.

در ادامه این جلسه حاضرین دیدگاه ها و نظرات خود را بیان نمودند.

حجت الاسلام مازنی نیز با بیان این که یکی از مباحث چالشی در حوزه مدیریت و برنامه ریزی، ماهیت پژوهش و نوع رویکرد آن است، افزود: موضوع پژوهش زمانی می تواند به موفقیت برسد که از پروژه های خاص حمایت و در عین حال  نیاز سنجی صورت گیرد.

مدیر ترویج پژوهش ستاد معاونت پژوهش حوزه های علمیه افزود: اما آسیبی که موضوع پژوهش را تهدیدمی کند، موازی کاری نهادهای پژوهشی و عدم نیاز سنجی موضوعات است.

وی عنوان کرد: بزرگان دین مانند شیخ کلینی به وسیله نیاز سنجی توانستند فعالیت های خوبی در حوزه پژوهش انجام دهند و ازهمین طریق جامعه علمی را سیراب کنند.

حجت الاسلام مازنی بابیان این که یکی از فعالیت جدی حوزه در بحث پژوهش، نیازسنجی در موضوعات مختلف است، افزود: در همین رابطه بیش از ده ها پروژه در بحث کلامی و فقهی استخراج شده است.

مدیر ترویج پژوهش ستاد معاونت پژوهش حوزه های علمیه افزود: تلاش کردیم این موارد استخراج شده را به همه مراکز علمی ارسال کنیم تا مراکز علمی بتوانند دراین موارد پژوهش کنند.

وی اظهار داشت: در 3 الی4 دوره ای که نیاز سنجی پژوهشی در ستاد معاونت پژوهش حوزه مورد توجه قرار گرفت، سعی شده موضوعات جدید و نظرات مورد توجه قرار گیرد.

حجت الاسلام مازنی گفت: برای فعالیت بهتر پژوهشی همچنین سامانه ملی پژوهش در عرصه دین با هدف سامانه جامع طرح «وب» که همه فرایند پژوهشی را دنبال می کند، طراحی شده است.

مدیر ترویج پژوهش ستاد معاونت پژوهش حوزه های علمیه عنوان کرد: یکی دیگر از فعالیت های ستاد معاونت پژوهش و  اداره نیاز سنجی، راه اندازی سامانه پژوهشی مناطق خاص است. دراین رابطه نیازهای پژوهشی استان کردستان، سیستان، گلستان و خوزستان مورد توجه قرار گرفته است.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی با تأکید بر اینکه فلسفه پژوهش به جهت تعمیق و توسعه، هم امتیاز بخش فضای علمی است، گفت: به همین دلیل نیازمند هستیم  با توجه به ثمراتی که بزرگان برای جامعه علمی داشتند، آن ثمرات را امتداد و توسعه بخشیم.

 رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء افزود: نقش پژوهش در این زمینه ها می تواند کاربردی‌تر و پررنگ تر باشد و بیشتر به کمک نشر تراث و میراث گرانبهای علما بیاید اما متأسفانه نتوانستیم از پژوهش برای نشر تراث نهایت استفاده را ببریم.

این استادحوزه بابیان اینکه پژوهش های  کاربردی مبتنی بر پژوهش های بنیادی شکل می گیرد، عنوان کرد: ولی امروز این امر مورد غفلت قرار گرفته و  گسستی بین پژوهش های کاربردی و بنیادی ایجاد شده است.

وی اظهار داشت: در حقیقت نتوانستیم در مباحث کاربردی تولید فاخری ارائه دهیم و این عدم موفقیت هم به دلیل نوع نگاه نظام و مسئولین به حوزه های علمیه برمی گردد.

 رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیاء اسراء افزود:  کمک حوزه به دولت به برطرف شدن آسیب ها و نیازها از باب ناظر بودن و فعالیت پژوهش های بنیادی است.

این استادحوزه گفت: برای موفقیت در پژوهش، حوزه نباید خود را رقیب مراکز پژوهشی بداند، اما اگر سیاست حوزه بر آزادی سازی فضای علمی باشد، در این صورت امید به نجات و درخشش است.

حجت الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب نیز در سخنانی با تأکید براینکه برای موفقیت در عرصه پژوهش، تحول در عرصه های مختلف علمی و درخشش در مراکز علمی جهان، لازم است نوع نگاه مسئولین حوزه به امر پژوهش تغییر کند، گفت: اگر هدف از فعالیت های پژوهشی، تنها توجه به فقه والزامات فقه و مراکزداخلی باشد، موفقیتی بدست نخواهیم آورد.

رئیس دانشگاه ادیان افزود: اگر قصد حضور در مراکز علمی دنیا و عرضه علوم وحیانی را داریم لازم است پژوهش های فاخر تر و کاربردی تری  انجام دهیم.

وی عنوان کرد: گام دیگر برای موفقیت در عرصه پژوهش توجه به مراکز علمی و دانشگاهی است. اگر طرحی درحوزه نوشته می شود، ابتدا از مراکز علمی نظر خواهی شود و یا با مراکز علمی مانند  فرق و ادیان در ارتباط باشیم و بتوانیم کارهای بهتر و برای ایجام پروژه ای پژوهشی هم فکری و همافزایی کنیم.

این فعال فرهنگی اظهار داشت: یکی از ابزار موفقیت دیگر این است که نباید رابطه  حوزه و مراکز علمی، تنها براساس ادب و اخلاق تعریف شود، بلکه باید رابطه بر اصول ضوابط و سیستماتیک تعریف شده باشد تا شاهد پیشرفت باشیم، چون بیشتر مباحث پژوهشی در دانشگاه تولید می شود و همین سیستماتیک بودن باعث شفاف شدن فعالیت ها و ارتباطات می شود.

حجت الاسلام والمسلمین نواب گفت: یکی دیگر از مراحل موفقیت،  دوری از موازی کاری و جلوگیری تکرار موضوعات در بحث پژوهش است. لازم است طلبه از همان ابتدای ورود به حوزه با مراحل مقدماتی و اصولی پژوهش آشنا شود تا به مرور زمان تبدیل به محقق و پژوهشگر فعال گردد.