به گزارش اداره اطلاع رسانی معاونت پژوهش حوزه به نقل از خبرگزاری رسا، حجت الاسلام کامران عطار کاشانی، کارشناس پژوهش حوزه، در خصوص چگونگی شکل گیری شخصیت پژوهشی طلاب گفت: درصد خوبی از طلاب، از نظر درسی رتبه مناسبی دارند ولی در نهایت به طلبه هایی که بتوانند مشکلات علمی و پژوهشی را حل کنند تبدیل نمی شوند.
وی با اشاره به سه لایه «چیستی، چرایی و چگونگی پژوهش» این سه مرحله را برای تولید دانش دینی ضروری دانست و تأکید کرد: طلاب نیاز به هدایت درسی مطلوبی دارند که آنها را به سمت و سوی پژوهش محوری سوق دهند تا بتوانند مسائل موجود در جامعه را حل و فصل کنند.
کارشناس پژوهش حوزه با بیان این که بسیاری از مباحث فقهی کار نشده اند به کتاب «1115عنوان پژوهشی اولویت دار دانش فقه» اشاره و تأکید کرد: این کتاب دلیلی بر وضعیت محدود پژوهش در میان طلاب است در حالی که بعضی موضوعات ذکر شده در این کتاب ساده و به دور از پیچیدگی هستند.
حجت الاسلام عطار کاشانی در ادامه افزود: سیر تحصیلی طلاب در حوزه سیری نیست که طلبه هایی پرورش دهد که بتوانند مسائل فقهی موجود را با همان متد معمول فقهی حل کنند.
وی یکی از راهکارهای پرورش طلاب محقق و پژوهشگر را نهادینه کردن فرهنگ پژوهشگری در حوزه دانست و تأکید کرد: در حال حاضر پژوهش و محقق شدن در حوزه یک ارزش به حساب نمی آید و مسائلی همچون تدریس و حضور در درس خارج علمای طراز اول ارزش بالاتری نسبت به پژوهشگری دارند. زمانی می توانیم طلاب محققی داشته باشیم که ذهنیت طلاب، مدیران، کادر آموزش و اساتید مدارس به سوی پژوهش محوری تغییر یابد.
این کارشناس پژوهش حوزه ضمن اشاره به چیستی پژوهش به تعریف «تولید علم» از نگاه رهبر انقلاب اشاره کرد و گفت: تولید علم، تحقیقی است که بتواند یکی از مسائل مبتلابه نظام اسلامی را حل کند در حالی که بسیاری از طلاب تعاریف درستی از تولید علم ندارند.
وی به محاسن و معایب طولانی بودن زمان یادگیری دروس حوزوی اشاره کرد و گفت: طلبه مدت 15 تا 20 سال درس می خواند و به پختگی لازم می رسد اما باید از همان سال های اول ورود به حوزه برای او ترسیم شود که بعد از این مدت زمان به چه مرحله ای از دانش خواهد رسید تا بهتر بتواند برنامه ریزی کرده و خود را در حیطه ای قرار دهد که بیشترین تاثیر را داشته باشد.
حجت الاسلام عطار کاشانی افزود: وقتی طلبه شروع به تحصیل علوم حوزوی می کند در ابتدای باید تمام همت خود را به آموزش اختصاص دهد و هر چقدر به انتهای دوره درسی نزدیک شود بحث آموزشی کاهش یافته و بحث پژوهشی رو به افزایش باشد و آن گاه که به درس خارج رسید تحقیق به اوج خود برسد.
وی به دو معضل در مرحله «چگونگی تحقیق» اشاره کرد و گفت: اولین معضل این است که در دروس حوزوی درسی به نام «روش تحقیق» وجود ندارد تا طلاب بتوانند تحقیق درستی ارائه کنند. البته در سال های اخیر در بعضی مناطق همچون قم این درس تدریس می شود.
این کارشناس پژوهش حوزه دومین معضل در زمینه چگونگی تحقیق را بومی نبودن درس «روش تحقیق» دانست و ابراز داشت: در رشته های مختلف علوم انسانی انواع روش تحقیق از قبیل روش تحقیق روان‌شناسی، علوم سیاسی، علوم اجتماعی و غیره وجود دارد اما در دروس حوزوی روش تحقیق مدونی برای فقه، اصول، کلام و دیگر رشته ها نیست.
وی پژوهش را به دو دسته اصلی، حقیقی و درسی، تمرینی تقسیم کرد و گفت: در هر مقطعی که طلبه درس بخواند باید مشخص شود که چه مقدار روش تحقیق باید بداند و چقدر کار تحقیقی باید انجام دهد. پژوهش های ذکر شده در مقاطع اولیه حوزوی، درسی تمرینی است و در سطوح بالاتر به پژوهش های اصلی و حقیقی باید تبدیل شود.
حجت الاسلام عطار کاشانی تعمیق آموزه‌های آموزشی و آشنایی طلبه با فضای تحقیق را دو ویژگی پژوهش های درسی، تمرینی دانست و اظهار داشت: معضل پژوهش های سوری در دانشگاه ها نباید به حوزه سرایت کند این گونه پژوهش ها برای صرف پژوهش و ارتقای مدرک انجام می شود نه برای درمان دردی از جامعه.
وی در پایان سخنان خود با بیان این که فضای مناسب پژوهشی در موسسات حوزوی وجود ندارد، گفت: الگو و سیستم تدوین شده پژوهشی مناسبی نیست تا طلبه بتواند در آنجا رشد و ارتقا یابد بلکه فقط الگوهای فردی همچون موسسات آیت الله جوادی، مکارم، فاضل و غیره هستند و باید یک سیستم جامع و کاملی باشد تا همه طلاب علوم دینی از آن استفاده کنند.
