ارائه نکات تفسیری امام خمینی(ره) در مجموعه‌ای تفسیری برای جوانان

به گزارش اداره اطلاع رسانی معاونت پژوهش حوزه به نقل از خبرگزاری ایکنا؛، در دوره معاصر و به ویژه چند دهه اخیر، تفاسیر فراوانی به زبان فارسی و عربی توسط شیعیان به رشته تحریر در آمده است که می‌تواند مورد توجه جدی قرآن‌پژوهان و پژوهشگرانی از رشته‌های مختلف قرار گیرد که قصد تحقیق و پژوهش یا استفاده از قرآن را دارند. در راستای معرفی، نقد و ارزیابی تفسیر مهر، تألیف حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، به عنوان یکی از تفاسیر معاصر، با مؤلف آن به گفت‌وگو نشسته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
تفسیر مهر در چند جلد و در چه مدت زمانی تحقیق و تألیف شده است؟
این تفسیر ترتیبی و به صورت کامل از آغاز تا پایان قرآن کریم است و در 22 جلد منتشر شده و تهیه آن حدود 10 سال به طور انجامید و در سال 1388 به پایان رسید و برای اولین بار به صورت کامل در هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم تهران ارائه شد.
گویا نگارش این تفسیر در قالب یک کار گروهی صورت گرفت است!
بله. این تفسیر به صورت جمعی کار شده و گروهی از قرآن‌پژوهان حوزه و دانشگاه با بنده همکاری داشتند. همچنین یک ترجمه از روی این تفسیر به نام ترجمه جمعی قرآن کریم نوشته شده که نخستین ترجمه گروهی قرآن است که توسط انتشارات دارالعلم و بعداً توسط انتشارات جامعه المصطفی(ص) منتشر شد.
این تفسیر زیر نظر مرحوم آیت‌الله معرفت نوشته شده است و ایشان گاهی نکاتی را ذیل آیات اضافه و کم می‌کرد. هرجا که ایشان نکته‌ای اضافه کردند را با علامت (م) نشان دادیم که معلوم شود این پیام یا آموزه مربوط به ایشان است.
جناب آقای رضایی می‌دانیم که تفسیر مهر ویژه جوانان تهیه شده است. بفرمائید که با توجه به این نکته، تفسیر مهر دارای چه ویژگی‌هایی است و حاوی چه مطالبی است؟
با توجه به همین رویکردی که در تفسیر مهر مد نظر بوده و برای جوانان به رشته تحریر در آمده، سعی شده است تفسیری نوشته شود که روان و خوش‌فهم باشد.
در مقدمه جلد اول این تفسیر هم خلاصه‌ای از مباحث علوم قرآن و مباحث مربوط به روش فهم قرآن و مبانی تفسیر قرآن آورده‌ایم و روش این تفسیر هم کاملاً در آنجا توضیح داده شده و مقدمه مفیدی است.
در خود تفسیر هم ذیل هر آیه بیت‌هایی از اشعار فارسی که آموزنده است، از سعدی، حافظ، مولوی و دیگر شاعران مشهور، متناسب با آن آیه انتخاب و ذکر شده است. همچنین گذشته از بهره فراوان از روایات اهل بیت(ع)، از نکات تفسیری امام خمینی(ره) و شهید مطهری نیز استفاده شده است.
تفسیر مهر تنها تفسیری است که نکات تفسیری امام خمینی را از آثار ایشان جمع‌آوری کرده و به تناسب آیات از آن استفاده کرده است؛ یعنی اگر امام راحل ذیل یک آیه‌ای نکته اخلاقی یا عرفانی جالبی داشتند، این نکته در این تفسیر آورده و نقل قول و استفاد شده است.
همچنین ما در چاپ شومیز این تفسیر برای هر مجلد یک طرح جلد متفاوت را در نظر گرفتیم و این کار هم به جذابیت اثر کمک کرد و هم آن را از آن حالت قدیمی تفسیر و یک کتاب سنگین خارج کرد و کیفیتی جوان‌پسند به آن بخشید. البته این تفسیر در 10 جلد گالینگور نیز به چاپ رسیده است.
روش شما در نگارش این تفسیر چه بوده است؟
در این تفسیر، در ابتدای هر آیه نمایه‌ای درج شده که بیان‌کننده موضوعات مطرح شده در آن آیه است. بعد از آن خود آیه و ترجمه آن آمده است و سپس اشارات و نکته‌های مربوطه درج شده که هر کدام شماره به شماره و جداگانه توضیح داده شده است.
همچنین در پایان بحث تفسیری هر آیه، آموزه و پیام‌های آن متناسب با نسل جدید توضیح داده شده است؛ یعنی از آن یک قاعده کلی گرفته شده است و با مصادیق عصر حاضر تطبیق داده شده است؛ به نحوی که گویا دارد با جوان معاصر حرف می‌زند. اساس این کار هم قاعده‌ایست که آیت‌الله معرفت با عنوان بطن قرآن از آن یاد کرده‌اند.
اگر نکته دیگری در مورد این تفسیر وجود دارد بیان بفرمایید.
دو جلد از این تفسیر که درباره سوره یوسف و سوره توبه در سال 1385 منتشر شد، دو جایزه را در سطح کشور به خود اختصاص داد و نسخه کامل آن هم در المپیاد بین‌المللی قرآن و حدیث حائز رتبه نخست در بخش آثار شد.
این تفسیر یک بار از رادیو قرآن در طی پنج سال از سال‌های 1378 تا 1383 صبح‌ها از ساعت 6 و 30 دقیقه تا 7 صبح پخش شد. همچنین طی سال‌های اخیر برخی آیات این تفسیر نیز به صورت پراکنده در برنامه سیمای قرآن پخش شد.
این کتاب بعد از اولین پخش چند بار ویرایش و بعد منتشر شد. در حال حاضر نیز نرم افزار این تفسیر به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مرکز پژوهشی قرآن‌کریم المهدی(عج) تهیه و عرضه شده است.