معاونت پژوهش حوزه های علمیه جهت ارتقاء فرهنگ پژوهش بین طلاب جوان حوزه های علمیه، اقدام به راه اندازی جشنواره علامه حلی(ره) کرده است، فراخوان هشتمین دوره این جشنواره اعلام شده و طلاب حوزه می توانند تا 30 آذرماه نسبت به ارسال آثار پژوهشی خود اقدام کنند، به همین مناسبت گفتگویی را با حجت الاسلام و المسلمین هاشمی تنکابنی مدیر اداره اطلاع رسانی و توسعه فرهنگ پژوهش انجام داده ایم.
لطفا بفرمائید چه ضرورت هایی منجر به برگزاری جشنواره علامه حلی(ره) شد؟
جشنواره علامه حلی(ره) فرصت بسیار مناسبی است که در اختیار طلاب جوان قرا می گیرد که در یک رقابت سالم علمی قرار گیرند. در حوزه های علمیه از قدیم رسم بوده که تحقیق و پژوهش را صرفا برای خود تحقیق و پژوهش انجام نمی دادند بلکه برای حل یک موضوع و یا یک مسئله مهم جامعه و جهان اسلام صورت می پذیرفته. شاهد مدعای ما هم باز بودن باب اجتهاد و تحقیق در همه زمینه ها و مسائل علمی و اجتماعی مردم در مذهب شیعه است.
از سوی دیگر در سراسر دنیا، مراکز علمی و دانشگاهی جهان را به وسیله خروجی های علمی و اختراعات و اکتشافات آن می سنجند. خوشبختانه در حوزه علمیه جشنواره علامه حلی(ره) جشنواره ای است که مصوب شورای عالی می باشد و این برند از نظر قانونی پذیرفته شده است. بنابراین بهترین فرصت رقابت علمی سالم میان طلاب فراهم شده است.
وضعیت هفتمین دوره جشنواره نسبت به دوره های گذشته را چگونه ارزیابی می کنید؟
امروزه شاهدیم که جشنواره علامه حلی(ره) نسبت به دوره های قبل رشد کمی و کیفی بسیار بالایی داشته به طوری که در هفتمین دوره این جشنواره رشد 50 درصدی را نسبت به دوره قبل شاهد بودیم.در دوره ششم مجموعه آثار 8450 اثر بود ولی در دوره هفتم 11870 اثر به جشنواره استانی و ملی علامه حلی (ره) رسید. که از این تعداد، 350 عنوان کتاب، 2507 عنوان پایان نامه، 9069 مقاله و 2194 تحقیق میدانی بوده است.
ما امروزه شاهدیم که نشاط علمی وافر، رشد روحیه پژوهش و پرسشگری و رسیدن به حل معضلات علمی در میان طلاب بسیار چشمگیر شده است و این مسئله خود را در افزایش کمی و کیفی آثار ارسال به جشنواره نسبت به دوره های قبل نشان می دهد.
ارزیابی آثار ارسالی به جشنواره به چه صورت انجام می گیرد؟ آیا همه آثار با معیار واحد سنجیده می شوند؟
خیر ارزیابی آثار با یک معیار نیست، بلکه آثار نسبت به سطح طلاب سنجیده می شوند و انتظار ما از هر سطح براساس توانایی های مدنظر همان سطح است، مثلا از پایه یک تا سه انتظار ما همان تمرین پژوهش و تحقیق است و این انتظار از سطح های بالاتر بیشتر می باشد. چرا که یکی از اهداف مهم جشنواره تشویق و تمرین طلاب و فرهنگ سازی پژوهشی در سطوح پایین تر و آماده سازی توان علمی طلاب برای سطوح بالاتر است.
جشنواره علامه حلی(ره) در چهار سطح مورد ارزیابی قرار می گیرد، سطح 1 که شامل پایه های اول تا سوم است، سطح 2 پایه های چهار تا شش، سطح 3 پایه های هفتم تا نهم و سطح 4 پایه های دهم و درس خارج، در حوزه علمیه برادران و در حوزه علمیه خواهران و سفیران هدایت همین چهارسطح مدنظر قرار می گیرد.
در دوره های اخیر این جشنواره در استان ها هم برگزار می شود دلایل برگزاری این جشنواره به صورت استانی چیست؟
خوشبختانه فرصتی برای استان ها پیدا شد که این رقابت سالم در بین طلاب هر استان هم برگزار می شود و سهم بیشتری از آثار طلاب حائز رتبه و مقام می شوند و سپس آثاری که برگزیده شده اند به جشنواره سراسری فرستاده شده و مجددا ارزیابی می شوند.
سال گذشته در 9 استان اصفهان، خراسان، تهران، کرمان، همدان، قم، فارس، آذربایجان شرقی و یزد این جشنواره برگزار شد و امسال به 15 استان افزایش پیدا کرده است. امسال استان های مازندران، سمنان، بوشهر، قزوین، گلستان و خوزستان نیز به جمع برگزارکنندگان جشنواره علامه حلی(ره) خواهند پیوست . امیدواریم که برای دیگر استان ها نیز فرصت برگزاری این جشنواره فراهم شود.
چه شرایطی جهت برگزاری جشنواره علامه حلی(ره) در استانها نیاز است؟
دبیرخانه جشنواره علامه حلی(ره) شرایطی را جهت برگزاری این جشنواره در معاونت های پژوهش استانی اعلام کرده که داشتن حداقل 100 اثر در آخرین دوره برگزاری جشنواره، توان علمی و اجرائی جهت برگزاری جشنواره و ارزیابی آثار و انعقاد تفاهم نامه میان حوزه علمیه برادران و خواهران از مهمترین شرایط برگزاری جشنواره استانی می باشد.
شورای سیاست گذاری با توجه به دغدغه ای که نسبت به برگزاری جشنواره های استانی و سراسری داشت، کارگروه های علمی را مکلف نمود که یک بازنگری جدی نسبت به آئین نامه ها و دستورالعمل ها و فرم های ارزیابی داشته باشند که بحمدالله انجام پذیرفت و مورد تصویب شورای سیاستگذاری قرار گرفت.
بنابراین راه برگزاری جشنواره استانی بسیار همواره شده است و معاونت پژوهش براساس وظیفه خود حمایت مادی و معنوی جشنواره های استانی را دارد.
امسال فراخوان هشتمین دوره این جشنواره اعلام شده است لطفا در مورد وضعیت آثار ارسالی به این دوره از جشنواره نیز توضیحاتی ارائه بفرمائید؟
همان طور که گفتید فراخوان هشتمین دوره جشنواره علامه حلی(ره) آغاز شده و طلاب محترم تا تاریخ 30 آذرماه فرصت دارند نسبت به ارسال آثار خود به دبیرخانه این جشنواره اقدام کنند.
جشنواره در همان گروه های ده گانه فقه و حقوق اسلامی، اصول فقه، تفسیر و علوم قرآنی، علوم حدیث و درایه، فلسفه و منطق، تاریخ اسلام، کلام، ادبیات و علوم انسانی با حوزه دین و همچنین در بخش ویژه امسال موضوع جهان اسلام و تهدیدات اندیشه تکفیر و افراطی گری برگزار می شود.
با توجه به ابلاغ آئین نامه فعالیت های کلاسی و پژوهشی و الزام 5 نمره پژوهشی در هر دو نیمسال از سوی معاونت آموزش، در مدارس علمیه سطح یک انتظار می رود حجم آثار طلاب افزایش یابد. و طلاب از این فرصت قانونی برای سامان دهی تحقیقات خود و ارسال آن برای جشنواره استفاده کنند.
طلاب می توانند فعالیت های پژوهشی خود، مانند مسئله یابی و طرح تحقیق، اجرای تحقیق و تدوین گزارش را در قالب یک مقاله علمی ارائه کنند که البته اصول نگارش مقاله در آن رعایت شده باشد و اجزاء زیر در آن آمده باشد : 1. عنوان مقاله و نام مولف 2. چکیده 3. کلید واژه 4. مقدمه 5. بدنه یا متن 6. نتیجه گیری و پیشنهادات 7. منابع و مأخذ.
البته در نگارش این گونه تحقیقات و پژوهش های علمی لازم است اصول و فنون علمی، پژوهشی و اخلاقی رعایت شوند چرا که اخلاق پژوهشی دارای جایگاه بس مهمی است.
به نظر حضرتعالی شاخصه های یک پژوهشگر موفق چیست؟
مهمترین شاخصه های یک پژوهشگر موفق، حضور فعال و شناخت نیاز جامعه و شناسایی اولویت های پژوهشی جامعه اسلامی است که همراه با آموزش مداوم، روشمند و هدفگرا و آشنایی با اصول و فنون و کاربست های پژوهشی است.
خودباوری و اعتماد به نفس، پرهیز از خودبزرگ بینی علمی، تمرین و برخورداری از تجربه کافی، رعایت تقوای علمی و اصول اخلاقی حاکم بر فعالیت های پژوهشی نیز از دیگر شاخصه های پژوهشگر موفق است، و یک پژوهشگر جوان همیشه باید خداباوری، تقوا، اخلاص، صبر و بردباری را نصب العین خود قرار دهد تا به سعادت دنیا و آخرت دست یابد .
