نگاهی به فعالیت های کتابخانه حضرت آیت‌الله‌ حائری یزدی(ره)

دیباچه

کتابخانه مدرسه فیضیه در سال 1309 شمسی به‌وسیله مرحوم آیت‌الله‌العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری(قدس سره) مؤسس عالیقدر حوزه علمیه قم تأسیس شد. این کتابخانه که تا سال 1381 شمسی در ضلع غربی مدرسه قرار داشت، از بدو تأسیس به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مراکز علمی و پژوهشی حوزه علمیه قم، منشأ خدمات گسترده و فراوان بوده و تعداد زیادی از اساتید، فضلا و مراجع معظم را در دامان خویش پرورده است. این کتابخانه با انتقال به ساختمان جدید در ضلع شرقی مدرسه فیضیه، با مساحتی حدود 7000 مترمربع در پنج طبقه و با نام کتابخانه حضرت آیت‌الله‌العظمی حائری(ره) تجدید حیات نموده و فصل جدیدی از خدمات خویش را آغاز کرده است.

از ابتدای سال 1392 با تصویب شورای عالی حوزه‌های علمیه کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد حوزه‌های علمیه با تجمیع دو کتابخانه آیات عظام حائری یزدی (ره) و بروجردی (ره) تأسیس گردیده است.

کتابخانه آیت‌الله‌العظمی حائری یزدی (ره) هم‌اکنون تحت نظارت معاونت پژوهشی حوزه‌های علمیه، با 24 نفر پرسنل، روزانه پذیرای خیل عظیمی از طلاب، فضلا و دانشجویان هست.

بخش‌ها

1.      فراهم آوری(مخزن نسخ خطی، مخزن نسخ چاپی، مخازن قفسه باز، بخش مجموعه‌سازی، بانک اطلاعات دیجیتال و بانک پایان‌نامه‌ها)؛

2.      ساماندهی(فهرست‌نویسی و صحافی)؛

3.      اشاعه اطلاعات(بخش عمومی شامل دو سالن همکف و منهای یک، بخش محققین، بخش امانی، بخش مطبوعات، بخش آموزشی)؛

4.      بخش اداری؛

عملکرد:

1.     فراهم آوری

a.      مجموعه سازی

ارزش کتاب‌های خریداری‌شده از بودجه اعطایی مرکز مدیریت در سال 1393 بالغ‌بر مبلغ 000/000/ 850یال است.

ارزش کتاب‌های خریداری‌شده از ابتدای امسال تاکنون بالغ‌بر 650.000.000 ریال هست.

b.     مخزن نسخ خطی

این مخزن که حاوی حدود 2700 نسخه خطی ارزشمند هست، در طبقه منهای دو کتابخانه قرار دارد و از شرایط حفاظتی مطلوبی برخوردار است. علاوه بر فهرست نسخ خطی که راهنمای پژوهشگران در جست‌وجوی نسخه موردنظر می‌باشد، اطلاعات کلیدی هر نسخه نیز از طریق پایگاه رایانه‌ای کتابخانه، قابل جستجو و دستیابی است. اخیراً بازنویسی فهارس نسخ آغاز گردیده و ان‌شاءالله به‌زودی آماده چاپ خواهد گردید.

c.      مخزن کتب چاپی

تعداد کتب چاپی کتابخانه بیش از 000/ 150 جلد می‌باشد، قسمت اعظم کتاب‌های چاپی در طبقه دوم کتابخانه در مخزن اصلی نگهداری می‌شوند. این بخش، به‌صورت قفسه بسته به محققان و عموم مراجعه‌کنندگان ارائه خدمات می‌کند.

d.     مخازن قفسه باز

مخازن قفسه باز داخل سالن‌های مطالعه در دسترس مراجعین به کتابخانه قراردادند،مخزن سالن محققین با بیش از 8000 جلد کتاب شامل کتاب‌های مرجع و منابع اصلی و مخازن سالن‌های عمومی، همکف با 7600جلد شامل کتاب‌های عمومی حوزوی و شروح و حواشی و منهای یک نیز با بیش از 3600 جلد شامل کتب در رشته‌های مختلف علوم انسانی ارائه خدمات می‌نمایند.

مخزن کتاب بخش امانی نیز با بیش از 4500 جلد کتاب در اختیار اعضا می‌باشد.

e.     بانک اطلاعات دیجیتال

این بانک، زیرمجموعه بخش محققین بوده و خدمات آن در این سه قالب است:

1.      ارائه بیش از 170 عنوان نرم‌افزار علوم اسلامی(173 گیگابایت)؛

2.      دسترسی به پایگاه نورمگز حاوی بیش از 000/ 40 نشریه؛

3.      سرویس اینترنت پرسرعت.

f.       بانک پایان‌نامه‌ها

این بانک نیز که زیرمجموعه بخش محققین می‌باشد، حاوی بیش از 2250 پایان‌نامه سطح 3 و 4 حوزه است. این پایان‌نامه‌ها با ضوابط ویژه در اختیار اهل تحقیق قرار داشته و روزانه به‌طور میانگین 200 عنوان پایان‌نامه مورداستفاده پژوهشگران قرار       می‌گیرد.

700 عنوان جدید به پایان‌نامه‌های این مجموعه در سال 93 افزوده‌شده است.

2.     ساماندهی

a.      فهرست نویسی

این بخش ، مسئولیت ساماندهی کتب را بر اساس روش کنگره به عهده دارد. نرم‌افزار مورداستفاده جهت ثبت و جستجوی کتاب‌ها نرم‌افزار سیمرغ شرکت نوسا می‌باشد.

فعالیت‌های انجام‌شده در این بخش به شرح ذیل است:

1.      ثبت بیش از 150000 جلد (بیش از 9000 جلد در سال 1393)؛

2.      فهرست‌نویسی 42200 عنوان (بیش از4000 عنوان در سال 1393)؛

3.      تگ گذاری بیش از 75000 جلد (9000 جلد در سال 1393)؛

4.      لیبل گذاری بیش از 75000 جلد (8000 جلد در سال 1392).

b.     صحافی

این بخش در کنار مخزن چاپی قرار داشته و عهده‌دار مرمت و صحافی کتب فرسوده و پایان‌نامه‌ها می‌باشد. صحافی بیش از1400 جلد پایان‌نامه و مرمت و صحافی کتب سالن‌های قفسه باز و مخزن از فعالیت‌های انجام‌شده این بخش در سال 1393 است.

3.     اشاعه اطلاعات

کتابخانه آیت‌الله حائری با ظرفیت بیش از 650 نفر به‌طور همزمان در دو نوبت‌کاری (از 7  صبح تا 9 شب) خدمات ارائه می‌دهد.

تعداد اعضای کتابخانه در حال حاضر بیش از 17500 نفر بوده و ثبت‌نام اعضا جدید نیز به‌طور مستمر ادامه دارد. میانگین مراجعات روزانه کتابخانه، به‌طور متوسط بیش از 2500 نفر است.

a.      بخش محققین

این بخش دارای سه قسمت است؛ سالن مطالعه، بانک اطلاعات دیجیتال و بانک پایان‌نامه‌ها.

گنجایش سالن مطالعه 144 نفر و بانک اطلاعات 42 نفر می‌باشد.

تعداد اعضای بخش محققین بالغ‌بر4200 نفر می‌باشد.

1764 نفر از اعضای بخش محققین نیز در بانک اطلاعات دارای حساب کاربری می‌باشند.

تعداد مراجعات روزانه سالن به‌طور میانگین 500 نفر، تعداد مراجعات بانک اطلاعات340 نفر ساعت و تعداد مراجعات بانک پایان‌نامه‌ها بیش از 100 نفر است.

b.     بخش عمومی

این بخش شامل سالن‌های مطالعه طبقه همکف و طبقه منهای یک می‌باشد. ظرفیت این 2 سالن 500 نفر و تعداد مراجعات روزانه آن‌ها بیش از 2000 نفر است.

c.      بخش امانی

با تأسیس این بخش در نیمه اول سال 1391 ضمن استفاده از کتب مکرر مخزن به نیاز استفاده‌کنندگان از کتاب در خارج از کتابخانه نیز پاسخ داده شده است. در سال 1393 عناوین جدیدی جهت این بخش خریداری گردیده و تعداد عناوین به بیش از 1700 عنوان افزایش‌یافته است. تعداد اعضای این بخش 1050 نفر و تعداد مراجعات روزانه به‌طور میانگین 120 نفر است.

d.     بخش مطبوعات

در این بخش حدود 100 عنوان نشریه علمی، تخصصی و عمومی و چند روزنامه به‌صورت مستمر ارائه می‌شود. این بخش همچنین به هفت سیستم رایانه، جهت بهره‌برداری مراجعان از مطبوعات دیجیتال و سایت‌های خبری مجهز گردیده است. میانگین مراجعات روزانه در این بخش 200 نفر است.

e.     بخش آموزش

این بخش به‌عنوان مکمل خدمات کتابخانه‌ای عهده‌دار فعالیت‌های آموزشی است. خدمات این بخش با همکاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) به‌صورت رایگان ارائه گردیده است.

تعداد فارغ‌التحصیلان کلاس‌های آموزشی استفاده از نرم‌افزارهای علوم اسلامی بیش از 550 نفر است.

از دیگر فعالیت‌های این بخش برگزاری کلاس‌های آموزش زبان فرانسه به‌صورت رایگان می‌باشد.