هفتمین نشست مدیران مسئول و سردبیران نشریات علمی حوزوی، چهارشنبه شب 9 اسفند 96 در سالن همایش نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه ها برگزار شد.
در ابتدای این نشست، حجت الاسلام و المسلمین سید حسین میر معزی –معاون پژوهش حوزه های علمیه-، با اشاره به فرمایشی از حضرت امیرالمومنین (ع) مبنی بر لزوم نشر علم که باعث فراگیری و اعتماد مردم به آن می شود، ابراز داشت: سیاست کلی و محوری معاونت پژوهش حوزه های علمیه در ارتباط با نشریات علمی ، حمایت ، توسعه و تعمیق محتوا و نیز راهبری نشریات به سمت نیازهای حوزه، جامعه و نظام اسلامی است.
ایشان افزودند: در این راستا، البته اقداماتی از پیش آغاز شده که جا دارد در همین جا از تلاش های حجت الاسلام و المسلمین عماد به عنوان معاون سابق پژوهش تقدیر و تشکر کنیم.
وی گفت: یکی از اقدامات این بوده که پژوهش را وارد نظام آموزش حوزه کنیم که در این باره نیز از قبل تلاش های بسیاری صورت گرفته، ضمن آن که برای آشنایی طلاب سطح یک با عرصه پژوهش حدود 32 ساعت کارگاه پژوهشی در برنامه درسی آن ها گنجانده شده است
معاون پژوهش حوزه های علمیه ادامه داد: در هر دوره درسی یک طلبه باید از یک درس مقاله ای را تهیه کند که 5 نمره بابت آن در نظر گرفته شده که الان در قریب به اتفاق مدارس این مساله اجرا می شود و نتایج بسیار خوبی نیز به همراه داشته است.
حجت الاسلام و المسلمین میر معزی همچنین با اشاره به طرح آشنا کردن طلاب با اسلوب های مقاله نویسی و تحقیق و پژوهش گفت: امسال در همایش کتاب سال بخش ویژه ای به مقالات علمی و پژوهشی اختصاص یافت و ما در این دوره برای دو سال مجلاتی که مجوز در زمینه علمی و پژوهشی از حوزه داشتند، اعلام کردیم که مقالات خویش را ارسال کنند که حدود یک هزار مقاله دریافت شد و در نهایت برخی از مقالات شایسته تقدیر و یا برگزیده شدند.
وی با بیان این که هم اکنون در حال زمینه سازی برای اجرای موفق آیین نامه رتبه بندی پژوهشگران حوزوی هستیم، خاطرنشان کرد: در این آیین نامه تمام فعالیت های پژوهشی افراد را امتیازدهی کرده و بر اساس آن ، پژوهشگران رتبه بندی شده و از مزایا و حمایت هایی برخوردار می شوند که بحث زیادی در این خصوص صورت گرفت و در نهایت به تصویب رسید.
حجت الاسلام و المسلمین میرمعزی همچنین با اشاره به این که سامانه نشریات علمی طراحی شده تا تعاملات علمی مجلات علمی و پژوهشی در این قالب صورت بگیرد، گفت: ارتباط و تعامل بهتر نشریات علمی حوزه با انجمن های علمی و حضور فعال انجمن ها در این عرصه از اقداماتی بوده که انجام شده و با قوت در آینده نیز تداوم خواهد شد.
وی با اشاره به مقوله بسیار مهم برگزاری کرسی های آزاداندیشی در حوزه تصریح کرد: خوشبختانه کرسی های آزاداندیشی در حوزه در حال راه اندازی است و زمینه ها و ساختارهای لازم برای اجرای آن فراهم شده است.
حجت الاسلام و المسلمین میرمعزی افزود: به هر صورت این مساله از مهم ترین مطالبات مقام معظم رهبری از حوزه و روحانیت است که خوشبختانه تاکنون چند کرسی هم برگزار شده که موضوعات این ها عمدتاً می تواند مقالات علمی و پژوهشی باشد که حرف های نوینی برای گفتن دارند.
معاون پژوهش حوزه های علمیه با اشاره به این که تسریع در فرآیند اعطای مجوز مجلات علمی و پژوهشی از دیگر فعالیت ها بوده است، گفت: علاوه بر تلاش در زمینه توسعه کمی و کیفی نشریات و حمایت از آن ها ، اقدامات جدیدی نیز در دست اقدام داریم که در سال آینده حزییات بیشتری از آن ها ارایه می شود.
وی اضافه کرد: بنا داریم که علاوه بر مقالات علمی و پژوهشی ، مقالات علمی و فرهنگی را نیز در همایش کتاب سال حوزه بگنجانیم و همه این کارها و توسعه ها با وجود محدودیت های مالی و امکاناتی صورت گرفته است.
حجت الاسلام و المسلمین میرمعزی ادامه داد: یکی از سیاست های کلی ما این است که در رابطه با طلابی که در دروس خارج در حال تحصیل هستند ، بحث مقاله نویسی را به طور جدی دنبال کرده و برنامه هایی را تدوین کنیم تا این طلاب و فضلا از درس های خارج که شرکت می کنند مقالات علمی و پژوهشی تهیه کرده تا این مساله در ارتقای مسیر علمی شان موثر باشد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تاسیس خانه نشریات که در زمان معاون سابق پژوهش حوزه انجام شده ، گفت: بر اساس بررسی هایی که انجام دادیم احساس کردیم که خانه نشریات عملاً تعطیل است چه آن که به محض این که حمایت های معاونت پژوهشی حوزه از آن برداشته شده ، فعالیت خاصی نداشته است.
معاون پژوهش حوزه های علمیه افزود: روی سخن ما این است که اگر بناست خانه نشریات ادامه فعالیت داشته شود و مجمع عمومی به تداوم آن رای داد باید همه همت کنیم که این خانه فعال بماند؛ البته باید توجه داشت اگر قرار باشد که وجود و بقای خانه نشریات قائم به معاونت پژوهشی باشد این دیگر خانه نشریات نیست بلکه بخشی از معاونت پژوهش می شود.
وی گفت: ما در تلاش هستیم در معاونت یک شورای همکاری و تعامل با نشریات را ایجاد کنیم کما این که در زمینه مراکز پژوهشی حوزه این مساله را داریم که نمایندگان مراکز شرکت کرده و تصمیمات مشترکی در این خصوص اتخاذ می شود؛ در واقع این شورای نشریات یک شورای هماهنگی با حضور مدیران مسئول و سردبیران نشریات علمی حوزوی است که هماهنگی ها و حمایت ها از طریق این شورا انجام می گیرد.
حجت الاسلام و المسلمین میرمعزی در خاتمه بیان داشت: از سویی مدیران مسئول و نشریات تخصصی اهتمام لازم را به خانه نشریات ندارند و از سوی دیگر نیز معاونت پژوهش نیز نمی تواند این بودجه را در رابطه با این خانه تامین کند و لذا اگر بناست که خانه نشریات با تصمیم اعضای مجمع عمومی باقی بماند، نیاز است که عزم و اراده جدی در بین مدیران مسئول و سردبیران نشریات در این خصوص وجود داشته باشد.
در ادامه این نشست، حجت الاسلام و المسلمین جواد رفیعی، به عنوان دبیر کمیسیون نشریات علمی حوزه به ارایه گزارشی از فعالیت های این کمیسیون پرداخت و گفت: کمیسیون نشریات حوزوی از سال 87 کار خود را آغاز کرده و طی این مدت 64 جلسه و 515 مصوبه داشته است.
وی افزود: تدوین آیین نامه ها و ضوابط علمی و قانونی اعطا و سلب امتیاز علمی ، ارزیابی و نظارت بر نشریات، از جمله مهم ترین وظایفه کمیسیون نشریات است
دبیر کمیسیون نشریات علمی حوزه همچنین در ادامه به بیان تعاریف و ویژگی های نشریات علمی و پژوهشی و نیز علمی – ترویجی در حوزه پرداخت و گفت: در حال حاضر 34 نشریه علمی و پژوهشی و نیز 21 نشریه علمی و ترویجی در حوزه وجود دارد که در این کمیسیون امتیاز و رتبه علمی خود را دریافت کرده اند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر در کمیسیون نشریات حوزوی ، 10 نشریه در نوبت بررسی قرار دارند ، ضمن آن که 20 نشریه در مرحله تمدید و 3 نشریه نیز در نوبت ارتقا هستند.
حجت الاسلام و المسلمین رفیعی بیان داشت: ما در بررسی ها و ارزیابی ها در این کمیسیون به نظرات داوران احترام گذاشته و از آن جا که همه متخصص رشته های خود هستند نظر و رای آن ها مورد تایید است و تنها در موارد محدودی ممکن است در کمیسیون تجدیدنظرهایی در اعطای رتبه علمی صورت بگیرد.
وی با بیان این که در کمیسیون نشریات حوزوی، تلاش شده که شاخص های بومی حوزه و شان حوزوی به خوبی رعایت شود، گفت: امکان تبدیل رتبه نشریه از ترویجی – علمی به علمی و پژوهشی و بالعکس وجود دارد و این مساله یکی از تمایزات کمیسیون نشریات علمی حوزه با کمیسیون مشابه در وزارت علوم است، ضمن آن که ما سامانه رایگان در اختیار نشریات دارای رتبه قرار می دهیم.
همچنین حجت الاسلام و المسلمین هادی صادقی، رئیس کمیته مرکزی کرسی های آزاد اندیشی حوزه های علمیه، دیگر سخنران این مراسم بود.
ایشان، با اشاره به وجود تفاوت های ماهوی و رسالت نشریات علمی پژوهشی با علمی ترویجی گفت: نشریات علمی- ترویجی قرار است مساله ای علمی را ترویج کنند و حال آن که نشریات علمی پژوهشی باید خلاقیت و نوآوری علمی داشته و در مرزهای دانش حرکت کنند و لذا باید به تفاوت آن ها توجه بیشتری صورت گیرد.
وی افزود: از سویی ما در نشریات حوزوی عمدتاً مقاله محور هستیم و حال آن که این غلط است و باید بخش های زیادی از جمله گزارش های علمی، همایش ها ، نشست های بررسی کتاب و بسیاری موارد علمی دیگر را به نشریات اضافه کرده و به آن ها توجه کنیم.
معاون فرهنگی قوه قضاییه همچنین با بیان این که نشریات علمی – پژوهشی و نیز علمی – ترویجی می توانند در زمینه کرسی های آزاداندیشی حوزه فعال باشند ، ابراز داشت: آن ها حتی خود می توانند برگزار کننده کرسی ها باشند و یا این که می توانند گزارش دهنده کرسی های برگزار شده باشند و در قالبی دیگر فضای کرسی مکتوب یا در فضای مجازی را فراهم کنند.
وی با اشاره به این که رهبر معظم انقلاب سال هاست که بر اهمیت و ضرورت برگزاری کرسی های آزاداندیشی در کشور تاکید دارند، گفت: ما باید در زمینه فضاسازی برای این مساله پیشگام باشیم و این را یک ارزش در جامعه علمی بدانیم.
حجت الاسلام و المسلمین صادقی خاطرنشان کرد: در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه برگزاری کرسی های آزاداندیشی در حوزه و دانشگاه مسایل و حاشیه هایی ایجاد شد و متاسفانه گاهی سواستفاده هایی هم صورت گرفت اما آنچه مهم و قابل توجه است این که در مجموع فضای آزاد اندیشی محترم و قابل قبول است و این در حالی است که از سوی دیگر برخی نابخردان یا افراد مغرض طوری وانمود می کنند که گویا رویکرد حوزه مخالف با مساله آزاداندیشی است.
در ادامه این مراسم حجت الاسلام و المسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی، مسئول دبیرخانه کتاب سال حوزه سخنرانی کرد.
ایشان، با اشاره به این که چه در همایش کتاب سال حوزه و چه در جشنواره مقالات علمی سعی شده که در چینش داوران از اصل گردش نخبگانی استفاده کنیم، گفت: در نوزدهمین همایش کتاب سال حوزه و اولین دوره جشنواره مقالات علمی حوزه حقیقتاً 16 هیئت داوری این مهم مورد توجه قرار گرفت، ضمن آن که کوشیدیم که هیئت داوری همگی از یک سلیقه خاص نباشند.
وی با بیان این که ما در حوزه دارای 66 نشریه علمی هستیم که از این تعداد ،34 نشریه اخذ مجوز از حوزه داشته اند و بقیه از وزارت علوم، ابراز داشت: بعد از فراخوان جشنواره مقالات علمی حوزه و ارسال دستورالعمل های شرکت در جشنواره ، 45 نشریه شرکت کرده و مقالات خود را ارسال نمودند که در مجموع حدود هزار مقاله به دبیرخانه رسید.
حجت الاسلام مقیمی ادامه داد: بیشترین فراوانی مقالات به ترتیب مربوط به گروه های حقوق و علوم ساسیی، فلسفه و کلام و در مراتب بعدی اقتصاد و مدیریت و تفسیر علوم قران بودند.
وی افزود: در ارزیابی ها و داوری آثار نیز به مساله نوآوری و خلاقت و رفتن به سمت مرزهای دانش توجه ویژه ای شده بود و این که به نیازهای نظام و جامعه اسلامی در مقالات به نوعی توجه شود.
مسئول دبیرخانه کتاب سال حوزه در خاتمه گفت: در شورای سیاست گذاری همایش تصویب شده که هم در بخش کتاب سال حوزه و هم در جشنواره نشریات توجه به آینده و مباحث کاربردی مورد توجه باشد و از سویی محورهایی به عنوان اولویت های پژوهشی حوزه و نظام مشخص شده و برای آن ها امتیازاتی در نظر گرفته شده است.
